Pokrótce
Angiografia to procedura diagnostyczna wykorzystująca promienie rentgenowskie i barwnik kontrastowy do wizualizacji naczyń krwionośnych i identyfikacji zatorów lub nieprawidłowości. Z drugiej strony angioplastyka to procedura lecznicza, w której wykorzystuje się cewnik zakończony balonem w celu poszerzenia zwężonych lub zablokowanych naczyń krwionośnych, poprawiając przepływ krwi.
Co to jest angiografia?
Angiografia jest procedurą diagnostyczną, która pozwala zobaczyć naczynia krwionośne w organizmie. Metoda ta jest głównie używana w diagnostyce zatorów i zmian w chorobach miażdżycy i udarów. Procedura ta jest wykonywana przy pomocy prześwietlenia rentgenowskiego i specjalnego płynu. Płyn ten jest nazywany kontrastem. Jego specjalna kompozycja pozwala mu absorbowanie promieni rentgenowskich. To dzięki tej właściwości, po wstrzyknięciu do krwioobiegu, możliwa jest wizualizacja naczyń krwionośnych, np. arterii, które normalnie nie są widoczne przy normalnym prześwietleniu [1, 2].
W zależności od potrzeby różne typy angiografii mogą być użyte. Tym najbardziej popularnym są angiografia mózgowa i serca. Dzięki tej pierwszej możliwa jest wizualizacja naczyń krwionośnych głowy i szyi. Metoda to jest używana w neurologii w diagnostyce udarów i tętniaków w mózgu [1, 2]. Z kolei angiografia serca jest stosowana badaniach tętnic serca. Pozwala ona na identyfikacje zatorów spowodowanych przez blaszkę miażdżycową [3].
Angiografia jako technika diagnostyczna rozwijała się w czasie. Na początku były możliwe jedynie statyczne ujęcia. Wraz z postępem stało się możliwe śledzenie obrazów na żywo. Ostatnim krokiem była wizualizacja 3D przy pomocy tomografii komputerowej [4].
Wady i zalety angiografi
Największą zaletą angiografii jest możliwość uzyskania szczegółowych obrazów naczyń krwionośnych. Dzięki doskonałemu stosunkowi sygnału do szumu i rozdzielczości przestrzennej uważana jest za złoty standard w diagnostyce zmian naczyniowych, szczególnie w chorobach układu krążenia [5]. Angiografia służy do oceny stopnia zaawansowania choroby wieńcowej i jest warunkiem wstępnym, który klasyfikuje do leczenia operacyjnego [6]. Co więcej, dzięki możliwości wizualizacji komór serca, angiografia może być również stosowana do wykrywania i oceny wrodzonych wad serca [7]. W radiologii interwencyjnej można ją połączyć z obliteracją wewnątrznaczyniową w przypadku dobrze określonych naczyń zaopatrujących nowotwór [8].
Angiografia ma jednak również kilka wad. Jednym z głównych problemów jest to, że angiografia jest procedurą inwazyjną, niosącą ze sobą pewne ryzyko i znaczne koszty [6]. Jednym z problemów jest ryzyko uzyskania wyników fałszywie ujemnych, które mogłyby uniemożliwić pacjentowi niezbędną interwencję chirurgiczną [6]. Dodatkowo przy stosowaniu metod niskowymiarowych po jednorazowym podaniu środka kontrastowego obrazowanie wykonuje się tylko z jednej lub dwóch projekcji [5]. Oznacza to, że istnieje możliwość nie wystarczającego uchwycenia pełnego zakresu zmian naczyniowych. Ponadto samo użycie środka kontrastowego jest obarczone ryzykiem i nie należy go podawać osobom z niewydolnością nerek. Dodatkowo, podanie kontrastu powoduje u około 2% pacjentów nefropatię wywołaną kontrastem.
Co to jest angioplastyka?
Angioplastyka, znana również jako przezskórna interwencja wieńcowa, to zabieg mający na celu poprawę lub przywrócenie przepływu krwi w tętnicach wieńcowych po zwężeniu lub zablokowaniu światła tętnicy wieńcowej. Tętnice wieńcowe mogą się zwęzić lub zablokować z powodu gromadzenia się w nich lepkiego materiału zwanego blaszką. W jej skład wchodzi się z cholesterolu, wapnia i innych substancji znajdujących się we krwi. Do rozmiarów mogących powodować zaburzenia w przepływie krwi rozwija się w późnym stadium miażdżycy. Wtedy zator ten może uniemożliwić niektórym częściom serca otrzymywanie wystarczającej ilości krwi bogatej w tlen, co może prowadzi do zawału mięśnia sercowego [10].
Podczas zabiegu angioplastyki do układu krwionośnego wprowadzany jest cewnik. Jest to specjalny cewnik na którego końcu znajduje się mały balonik. Balonik ten jest nadmuchiwany w miejscu blokady. W ten sposób blaszka zostaje dociśnięta do ściany tętnicy, co powoduje zwiększenie światła w celu przywrócenia przepływu krwi. Po poszerzeniu tętnicy balon zostaje opróżniony i usunięty za pomocą cewnika. Ponieważ blaszka nadal znajduje się w tętnicy to aby utrzymac ja otwarta często umieszcza się w niej stent. Stent to mała rurka z siatki drucianej, stanowiąca szybkie i doskonałe rozwiązanie długoterminowe [11, 12, 13].
Angioplastykę stosuje się w leczeniu ostrego zespołu wieńcowego. Zazwyczaj ma on objawy bólu w klatce piersiowej spowodowanego zatorami w tętnicach wieńcowych. Ponieważ angioplastyka może ograniczyć uszkodzenie serca podczas zawału lub tuż po nim, stosuje się ją jako leczenie doraźne. Należy jednak pamiętać, że angioplastyka leczy objawy, a nie przyczynę. Aby zapobiec dalszemu blokowaniu się tętnic i zatrzymać rozwój choroby wieńcowej, konieczne są zmiany stylu życia. Do nich należą zmiany takie jak rzucenie palenia, przyjmowanie przepisanych leków, spożywanie zdrowej żywności i regularne ćwiczenia [10].
$CUwaga na temat ostrego zespołu wieńcowego! Dzieli się on na: STEMI, non-STEMI i niestabilną dławicę piersiową. Najcięższy jest STEMI, a najłagodniejszy w przypadku niestabilnej dławicy piersiowej. Oprócz typowego objawu bólu w klatce piersiowej (ucisk na klatkę piersiową), inne objawy obejmują wymioty, nudności, ból rozprzestrzeniający się (z klatki piersiowej najczęściej na lewe ramię lub szczękę), duszność, a także zawroty głowy i pocenie się.C $
Zalety i wady angioplastyki
Angioplastyka ma kilka zalet w porównaniu z innymi metodami leczenia niedrożności naczyń. Jest mniej inwazyjna w porównaniu z operacją pomostowania tętnic wieńcowych i większość pacjentów jest do niej kandydatami. Inną zaletą są wyniki tego zabiegu. Tętnica zawałowa ma 95–99% drożności krótkotrwałej i po angioplastyce w ponad 90% przypadków przywracany jest normalny przepływ. [14]. Również w porównaniu z trombolizą angioplastyka wykazuje swoją przewagę w uzyskiwaniu drożności tętnicy zawałowej, przywracając prawidłowy przepływ wieńcowy. Dodatkowo lepiej zapobiega tymczasowemu lub trwałemu zamknięciu się tętnicy [15]. Potwierdza to fakt, że angioplastyka ma niższe wskaźniki: śmiertelności, nawracającego niedokrwienia lub wystąpienia udaru mózgu w porównaniu z trombolizą [15].
Kolejną zaletą angioplastyki jest to, że można ją przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym, co czyni ją dobrym wyborem dla pacjentów wysokiego ryzyka [16]. Zapewnia także łatwiejszy dostęp do zmian w trudnych anatomicznie miejscach i krótszy czas pobytu w szpitalu, co powoduje obniżenie kosztów [16].
Jednak choć angioplastyka ma tyle zalet to ma też swoje wady. Główną wadą jest częste występowanie restenozy po początkowo pomyślnym zabiegu [17]. Restenoza, czyli ponowne zwężenie tętnicy, występuje w około 30% przypadków [18]. Fenomen ten może prowadzić do konieczności powtórnych interwencji, co może zwiększyć ryzyko powikłań i jak i kosztów leczenia [19].
Innym ryzykiem związanym z angioplastyką jest możliwość wystąpienia zatorowości mózgowej. Może to być spowodowane przemieszczaniem się szczątek blaszki podczas manipulacji cewnikiem [16]. Inne ryzyka związane z tym zabiegiem obejmują krwawienie, krzepnięcie lub zasinienie w miejscu wejścia cewnika. W miejscu stentu może tworzyć się blizna lub skrzepy krwi. Jako leczenie interwencyjne angioplastyka może powodować nieregularne bicie serca, uszkodzenie naczynia krwionośnego, zastawki serca lub tętnicy, zawał serca i uszkodzenie nerek [20].
Angiografia vs angioplastyka
Angiografia i angioplastyka to dwie procedury stosowane w diagnostyce i leczeniu chorób serca, zwłaszcza choroby wieńcowej.
Angiografia to procedura diagnostyczna wykorzystująca obrazowanie rentgenowskie i środki kontrastowe do wizualizacji wnętrza naczyń krwionośnych. Stosowany jest głównie do oceny tętnic, żył i komór serca. W naczyniach pomaga wykryć zatory w tętnicach wieńcowych, a w komorach serca pomaga w ocenie wad wrodzonych. Może też być użyta do badania ukrwienie innych narządów ciała, na przykład wątroby.
Z kolei angioplastyka jest procedurą terapeutyczną. Nierzadko wykonuje się je po angiografii. Jego celem jest przywrócenie przepływu krwi poprzez poszerzenie zablokowanych lub zwężonych tętnic. W procesie tym stosuje się cewnik balonowy. W niektórych przypadkach umieszcza się stent, aby utrzymać tętnicę otwartą.
Wybór pomiędzy angiografią a angioplastyką zależy od stanu pacjenta. Zwykle w stanach ostrych, jak w przypadku niestabilnej dławicy piersiowej, wykonuje się oba zabiegi jeden po drugim. Ma to na celu najpierw postawić diagnozę, a następnie jak najszybciej rozpocząć leczenie, aby zwiększyć korzyść zdrowotną dla pacjenta [21].
Nie tylko pod względem bezpieczeństwa, ale także opłacalności, obie naraz (koronarografia i angioplastyka) mogą skutkować krótszym pobytem w szpitalu i niższymi kosztami [22]. Z biegiem lat tę łączoną procedurę stosuje się coraz częściej [23].